Smerdyna

Smerdyna - ​Miejscowość położona jest około 18 km od Staszowa. Wieś powstała w XII wieku, jako osada smerdów. To od nich prawdopodobnie pochodzi nazwa miejscowości. (Smerd-średniowieczne określenie grupy ludzi o niskim statusie społecznym).

Dawniej Smerdyna składała się z wsi kolonii i folwarku. W zapiskach występuje od XV wieku jako wieś królewska. W 1508 r. należała do Gniewoszów, a w 1620 r. dzierżawił ją Jerzy Ossoliński.

W 1827 r. było tu 58 domów, w których mieszkało 401 osób, natomiast pod koniec XIX w. było 650 mieszkańców. Folwark Smerdyna wchodził w skład dóbr Klimontowa. Statystyka z 1929 r. mówi o 140 domach i 822 mieszkańcach.

Smerdyna słynie z kamieniołomów, które związane są z miejscowością od ponad 100 lat. Kamieniołomy stanowiły zawsze dodatkowe źródło utrzymania mieszkańców. Dziś mieszkańcy nadal eksploatują kamieniołom i sprzedają go w okolicznych miejscowościach. Wydobyty ze złoża kamień jest miękki, ale po pewnym czasie nabiera twardości. Smerdyński piaskowiec drobnoziarnisty jest dobrym materiałem rzeźbiarskim-lokalni rzeźbiarze obrabiali kamień wykonując nagrobki bądź figury o tematyce religijnej, które to można spotkać przy okolicznych drogach. We wsi znajduje się zabytkowy dworek oraz pozostałości zabudowań dworskich, w tym dzwonnicy. Smerdyna należy do parafii Wiązownica Kolonia.
Na koniec 1999 roku w Smerdynie mieszkało 820 osób, w 2006 mieszkało 796 osób, w 2012 roku mieszkało 773 osoby, a na koniec 2015 roku mieszkało 767 osób. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2021 roku liczba ludności we wsi Smerdyna to 700.